Od innej strony pojawia się analogiczna problematyka w związku z ukomplikowaniem się funkcji społecznych humanistyki w świecie współczesnym. Do przeszłości należą czasy, gdy humanista zamknięty był w autonomicznej sferze nauczania akademickiego i reprodukcji kadr dla kultywowania nauki. W coraz szerszym stopniu zostaje on włączony do mechanizmów funkcjonowania społeczeństwa na prawach technika, który powinien poszukiwać najbardziej skutecznych środków realizacji zadań stawianych przed nim a nie wysuwanych przez niego – czy to w zakresie najbardziej skutecznej komunikacji między ludźmi, czy najsprawniejszej organizacji ich współdziałania. Z drugiej jednak strony ta właśnie swoista „technizacja”, będąca wyrazem wzrostu wagi problematyki humanistycznej w świecie współczesnym, tym bardziej naglącą czyni potrzebę współodpowiedzialności humanistyki za owe ogólne cele i wartości, w których realizacji uczestniczy, formułowania przez humanistykę pytań ogólnych, dotyczących samych owych stawianych przed humanistą jako „technikiem” zadań. Tym bardziej zatem akcentuje konieczność formułowania przez humanistykę swej problematyki w kategoriach odpowiedzialności człowieka za siebie i za świat, w którym żyje. Oto przykładowo nakreślony krąg problemów j antynomii, które kontrowersja zarysowana w obu książkach zawiera jeśli nie explicite, to implicite.

Można by przykłady mnożyć, a jeden z naczelnych we współczesnej metodologii humanistyki problemów – wzajemny stosunek analizy strukturalnej do wyjaśniania genetycznego w interpretacji faktów humanistycznych – szczególnie zasługiwałby tu na szczegółową analizą. Dynamizm rozwojowy współczesnej filozofii marksistowskiej znajduje swą miarę w wielości zawartych w nim perspektyw poznawczych, kontrowersyjności występujących w nim rozwiązań, różnorodności własnych kierunków poszukiwań. Jeśli bowiem marksizm wyznacza horyzont filozoficzny naszej epoki, to realne konflikty i kontrowersje filozofii i humanistyki współczesności muszą się wcześniej lub później znaleźć we własnym horyzoncie marksizmu. Dynamika i prężność intelektualna marksizmu ujawniać się może w ich podejmowaniu, we włączaniu ich do swego horyzontu, w trudnym, wewnętrznie sprzecznym, wielokierunkowym procesie ich rozwiązywania. Warunkiem tego jest m. in. samouświadomienie sobie zarówno kontrowersyjności tych rozwiązań, jak i łączącego je wspólnego wysiłku, zmierzającego do marksistowskiej perspektywy wobec problemów współczesności.